فروش ویژه
فیزیوتراپی (PT) یکی از حرفه‌های حوزه مراقبت‌های بهداشتی است، که مدالیته‌های درمانی مختلفی از جمله ماساژ، گرما درمانی، ورزش، الکتروتراپی، آموزش بیمار، و همچنین ارائه راهنمایی برای درمان یک آسیب‌دیدگی، ناهنجاری یا بدشکلی را در برمی‌گیرد. فیزیوتراپی درمانی است که می‌توان با آن به افراد متأثر از آسیب‌دیدگی، بیماری یا از کار افتادگی کمک کرد تا توانایی حرکت و عملکرد خود را دوباره به دست بیاورند. این نوع درمان می‌تواند به افراد تمامی گروه‌های سنی کمک کند تا دردشان را کنترل کرده و خطر بروز آسیب یا بیماری در آن‌ها کاهش یابد.
فهرست مطالب
انواع فوق تخصص‌های فیزیوتراپی
فیزیوتراپی در قالب انواع مختلفی از شاخه‌های فوق تخصصی تکامل یافته، که وجود همه آن‌ها فیزیوتراپی را قادر می‌سازد تا به شیوه‌ای اثربخش و مناسب به درمان عارضه‌های مختلف بپردازد. در ادامه فوق تخصص‌های مختلف فیزیوتراپی و کاربردهای آن‌ها را مرور می‌کنیم:
فیزیوتراپی عصب‌شناختی
عارضه‌های عصبی باعث ضعف شدید عضلانی، از دست دادن تعادل و هماهنگی، اسپاسم عضلانی، رعشه، از دست دادن عملکرد و کاهش حس می‌شوند. هدف فیزیوتراپی عصب‌شناختی ایجاد قابلیت حرکت و درمان ناهنجاری‌های عملکردیِ ناشی از مشکلات اعصاب و سیستم عصبی-عضلانی از جمله سکته مغزی، آسیب‌دیدگی‌های نخاعی، آسیب‌های مغزی تروماتیک، بیماری ام‌اس (مالتیپل اسکلروزیس)، درد سیاتیک، آنوریسم و بیماری پارکینسون است.
فیزیوتراپی ارتوپدیک/ عضلانی-اسکلتی
در این شاخه فوق تخصصی ترمیم بدشکلی‌ها و درمان ناهنجاری‌های مربوط به سیستم عضلانی-اسکلتی از طریق اصلاح عضلات، رباط‌ها، استخوان‌ها، مفاصل و تاندون‌ها انجم می‌شود. در اینجا هدف اصلی تسکین درد، افزایش قابلیت حرکت و برطرف کردن آسیب اسکلتی است.
فیزیوتراپی قلبی-ریوی
در این فوق تخصص بیماران مبتلا به ناهنجاری‌های قلبی-ریوی مانند بیماری انسدادی مزمن ریه درمان می‌شوند. فیزیوتراپیست‌ها با راه‌اندازی مراکز توانبخشی قلبی به بیماران فرم‌های به خصوصی از ورزش‌ها و تکنیک‌های تمرینات مقاومتی، که به آن‌ها در بهبود کیفیت کلی زندگی‌شان کمک می‌کنند، را آموزش می‌دهند.
فیزیوتراپی کودکان
فیزیوتراپیست‌های کودکان به بهبود آسیب‌های حاد، نقص‌های مادرزادی، تأخیر در رشد فیزیکی، یا برخی از انواع به خصوص نقص‌های ژنتیکی مثل فلج مغزی (عارضه‌ای حرکت و هماهنگی را به طور کلی محدود می‌کند) کمک می‌کنند. فیزیوتراپیست‌ها از تمرینات درمانی مختلفی برای کودکان استفاده می‌کنند که می‌توانند به تقویت اعضاء درگیر بدن آن‌ها کمک کرده و قابلیت حرکت و دقت آن اعضاء را بهبود دهند.
فیزیوتراپی سالمندان
این شاخه فوق تخصصی به درمان بعضی از عارضه‌های پزشکی ناشی از پیری مثل آرتریت (درد مفاصل) و پوکی استخوان (تردی و شکنندگی استخوان‌ها) می‌پردازد. فیزیوتراپیست‌ها به بیماران سالمند در مورد محدودیت حرکات به خصوصی که می‌توانند باعث تشدید درد شوند آموزش می‌دهند؛ برای بیمارانشان یک سری وسایل کمکی راه رفتن تجویز و فراهم می‌کنند که می‌توانند باعث بهبود کلی قابلیت حرکت آن‌ها شوند؛ و با استفاده از تکنیک‌ها و تمرینات جسمانی مختلف درد بیماران را به حداقل می‌رسانند.
سلامت زنان
فیزیوتراپی زن محور به سیستم تولید مثل زنان و عملکردها و مشکلات مختلف آن می‌پردازد. این شاخه از فیزیوتراپی همچنین به فرایند زایمان کمک کرده و آن را تسهیل می‌بخشد، و مراقب‌های بسیار ضروری قبل و بعد از زایمان را ارائه می‌دهد.
مزایای فیزیوتراپی سلامت زنان عبارتند از:
- تسکین درد نان باردار
- تقویت عضلات بنیادی
- تمرینات کِگِل برای داشتن یک زایمان کنترل شده
- فعالسازی کف لگن
فیزیوتراپی ورزشی
فیزیوتراپی ورزشی نوعی از فیزیوتراپی است که کلاً با ورزشکاران آماتور و حرفه‌ای سر و کار دارد. این متخصصان دانش گسترده‌ای در زمینه نوع آسیب‌های شایع در میان ورزشکاران مختلف داشته و در همکاری نزدیکی با آن‌ها فشارهای وارده بر عضلاتشان در هر مسابقه را کاهش می‌دهند.
مزایای فیزیوتراپی ورزشی عبارتند از:
- تکنیک‌های شتاب‌دهی به بهبودی
- مدیریت آسیب‌های پیشرونده
- ارزیابی‌های حرکتی
- پیشگیری از آسیب‌ها
در یک جلسه فیزیوتراپی چه اتفاقی می‌افتد؟
فیزیوتراپی با یک رویکرد کلی‌نگر انجام شده و به همین دلیل بدن به عنوان یک کل واحد در نظر گرفته می‌شود. در طول اولین جلسه، فیزیوتراپیست سؤالات مختلفی می‌پرسد از جمله در مورد:
- شما و عارضه‌تان
- محل بروز و سابقه مشکل به وجود آمده
- عوامل تشدید کننده و تسکین دهنده آن
- درمان قبلی و سوابق پزشکی
این یک ارزیابی غیرعینی بوده و به فیزیوتراپیست شما امکان می‌دهد تا علائم و نحوه تأثیر آن‌ها بر شما را درک کند. در مرحله بعد، از شما یک ارزیابی فیزیکی به عمل می‌آید که طی آن از شما خواسته می‌شود حرکات به خصوصی را انجام دهید تا فیزیوتراپیست بتواند دامنه حرکتی شما و هرگونه ناراحتی احتمالی ناشی از آن را ارزیابی کند. همچنین ممکن است نیاز باشد که فیزیوتراپیست یک ارزیابی دستی انجام دهد تا بتواند در حین حرکت دادن مفاصل یا معاینه ستون فقرات هرگونه تغییر طول عضلات را چک کند.
در پایان اولین جلسه، فیزیوتراپیست در مورد علت علائمتان به شما توضیح داده و آموزش‌ها و راهنمایی‌های لازم برای کنترل ابتدایی عارضه‌تان را به شما می‌دهد.
او همچنین به شما خواهد گفت که به فیزیوتراپی نیاز دارید یا خیر، و اگر به چنین درمانی نیاز داشته باشید برایتان یک برنامه درمانی تهیه می‌کند.
در جلسات بعدی ابتدا به طور خلاصه در مورد هرگونه تغییر رخ داده علائمتان، و اینکه از بعد از جلسه قبل تا الان وضعیتتان چگونه بوده، صحبت خواهد شد. بعد از آن درمان شروع می‌شود.
انواع مدالیته‌های درمانی مورد استفاده در فیزیوتراپی
درمان دستی
درمان دستی تکنیکی است برای دستکاری و متحرک‌سازی مفاصل درگیر، که برای این کار، فیزیوتراپیست مفاصل مورد نظر را با دست ماساژ می‌دهد.
تحریک الکتریکی از راه پوست (تی‌ان‌اس)
تی‌ان‌اس تکنیکی است که در آن با استفاده از یک دستگاه کوچک که با باتری کار می‌کند جریان ضعیفی از طریق الکترودهای قرار گرفته بروی سطح پوست به بافت‌ها ارسال می‌شود. دستگاه تی‌ان‌اس درد ناحیه درگیر را موقتاً تسکین می‌دهد.
مگنت تراپی (مغناطیس درمانی)
الکترومگنت‌ها در انواع و اندازه‌های مختلفی وجود داشته و خود فرد هم می‌تواند با راهنمایی گرفتن از یک متخصص آموزش دیده از آن‌ها استفاده کند. این دستگاه‌ها می‌توانند به محدودسازی درد کمک کنند.
سوزن خشک و طب سوزنی
طب سوزنی یک از راه‌های طبیعی برای بهبود دردهای بدن و حتی بیماری‌ها است. این شیوه درمانی چینی به یکی از درمان‌های معمول برای افرادی تبدیل شده که التیام به روش طبیعی را ترجیح می‌دهند. در این تکنیک، سوزن‌های نازکی در نقاط خاصی از بدن فرو برده می‌شوند، که این به مدت کوتاهی درد را کاهش می‌دهد.
بستن با نوار چسب مخصوص
این تکنیک به فرایند طبیعی التیام بدن سرعت می‌دهد. در این تکنیک از یک نوار چسب مخصوص استفاده می‌شود که پوست را بالا آورده و از بافت همبند دور می‌کند؛ این کار باعث افزایش فضا شده و به مایع لنفاتیک اجازه می‌دهد تا به طور مؤثرتری حرکت کند.
متحرک‌سازی مفصل
در این تکنیکِ درمان دستی، فیزیوتراپیست مفاصل را با سرعت‌ها، عمق‌ها و شدت‌های مختلف به حرکت در می‌آورد تا با این کار مفصل قابلیت حرکت طبیعی خود را دوباره به دست بیاورد.
حرکات کششی و تمرینات ورزشی
فیزیوتراپیست‌ها تمرینات و تکنیک‌های کششی مختلفی را به بیماران آموزش می‌دهند که می‌توانند به بازیابی قابلیت حرکت مفاصل آن‌ها کمک کنند.
توانبخشی
در این مدالیته، از انواع مختلفی از تمرینات تقویتی، پیش‌گیرنده و اصلاحی برای تسکین و بهبود عارضه‌ها استفاده می‌شود.
برنامه‌های تقویتی
فیزیوتراپیست‌ها طی یک سری برنامه‌های تخصصی به بیماران خود در مورد مسئولیت آن‌ها در قبال سلامت و وضعیت جسمانی خودشان آموزش می‌دهند. اینگونه برنامه‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا قدرت، تعادل، هماهنگی و انعطاف‌پذیری خود را به طور کلی بهبود دهند.
آب درمانی
در آب درمانی (هیدروتراپی) از آب برای درمان آرتریت استفاده می‌شود. در این شیوه درمان، یک سری تمرینات تخصصی در آبی با دمای 33 تا 36 درجه سانتیگراد تحت نظر یک فیزیوتراپیست انجام می‌شوند. در این شیوه، انواع مختلفی از تمرینات کششی، هوازی (ایروبیک) و قدرتی انجام می‌شوند.
گرما و سرما دادن
استفاده از یخ، کیسه‌های سرد، اسپری نیتروژن و تکنیک‌هایی مانند کرایوتراپی می‌تواند عارضه‌های حاد بیماران را رفع کند. فیزیوتراپیست‌ها، برای عارضه‌های مزمن از کیسه‌های گرم، گرمای مادون قرمز، دیاترمی و مواج مافوق صوت استفاده می‌کنند.
دیتارمی
در این تکنیک از گرمای القا شده توسط جریان الکتریکی یا جریان‌های الکترومغناطیسی فرکانس بالا برای بهبود عارضه‌های مختلف استفاده می‌شود.
امواج مافوق صوت و فونوفورزيس
در درمان با امواج مافوق صوت از محدوده‌ی فرکانس 5/0 تا 3 مگاهرتز استفاده می‌شود. این تکنیک با القاء یک گرمای عمقی به یک ناحیه موضعی به کاهش التهاب کمک کرده و باعث درمان اسپاسم‌های عضلانی، سرعت بخشیدن به التیام در سطح سلولی، افزایش متابولیسم، و بهبود جریان خون به بافت آسیب دیده می‌شود. فونوفورزيس تکنیکی است که در آن از امواج مافوق صوت برای جذب مؤثر داروهای موضوعی (پمادها و کرم‌ها) استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده که این تکنیک با فراهم کردن امکان جذب حداکثری داروهایی مثل داروهای ضدالتهاب و مسکن، درد را به طور مؤثری تسکین می‌دهد.
تمرینات دامنه حرکتی (ROM)
از تمرینات دامنه حرکتی برای بهبود قابلیت حرکت مفاصل و کاهش سفتی عضلات استفاده می‌شود. انواع مختلف تمرینات دامنه حرکتی عبارتند از تمرینات دامنه حرکتی منفعل (PROM)، تمرینات دامنه حرکتی کمکی فعال (AAROM) و تمرینات دامنه حرکتی فعال (AROM).
متحرک‌سازی بافت نرم
متحرک‌سازی بافت‌های نرم یا ماساژ درمانی به ریکلس‌سازی عضلات سفت، تسکین درد و کاهش ورم کمک می‌کند.
