فروش ویژه
فیزیوتراپی یک از معمول‌ترین درمان‌ها برای درد مزمن گردن است. در اکثر برنامه‌های فیزیوتراپی برای گردن درد، هدف درمان‌ها این است که درد و یا خشکی آن‌قدر کاهش پیدا کند تا بیمار بتواند یک برنامه تمرینی برای تقویت و کشش گردن را آغاز کند. نوع دقیق تمرینات و روش‌های مورد استفاده در فیزیوتراپی، و همچنین طول مدت برنامه درمانی، از شخصی به شخص دیگر متفاوت است.
فهرست مطالب
اهداف فیزیوتراپی برای گردن درد
فیزیوتراپی برای گردن درد معمولاً با اهداف زیر انجام می‌شود:
- کاهش درد و خشکی
- بهبود دامنه حرکتی سر و گردن
- بهبود قدرت دینامیک گردن و ساختمان عضلانی نگه‌دارنده آن
- دستیابی به استراتژی‌هایی برای جلوگیری از بروز مجدد درد
فیزیوتراپی، حتی اگر درد را به طور کامل هم از بین نبرد، می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت قرارگیری گردن و عملکرد آن در انجام حرکات و فعالیت‌های روزمره ایفا می‌کند.
چه موقع ممکن است فیزیوتراپی توصیه شود؟
فیزیوتراپی برای گردن ممکن است در موارد مختلفی توصیه شود، از جمله:
- درد مزمن نامشخص. وقتی درد گردن طولانی می‌شود یا مرتباً عود می‌کند، شناسایی منبع یا مکانیسم دقیق درد دشوار می‌شود. البته، حتی بدون تشخیص منبع درد هم افزایش قدرت عضلات گردن می‌تواند به آن‌ها برای نگهداری بهتر ستون فقرات گردنی و افزایش مقاومت آن در برابر درد کمک کند.
- بهبودی از آسیب. بعضی از آسیب‌ها، مثل آسیب شلاقی گردن، می‌توانند باعث تخریب بافت‌های نرم و مفاصل گردن و در نتیجه بروز درد و یا خشکی شوند که می‌تواند به مدت چند هفته یا خیلی بیشتر ادامه داشته باشند. یک برنامه فیزیوتراپی می‌تواند درد را کم کرده و به بازیابی عملکرد طبیعی گردن کمک کند.
- بهبودی از عمل جراحی. بعضی از جراحی‌هایی که روی گردن انجام می‌شوند می‌توانند منجر به درد و خشکی شدیدی در طی هفته‌ها و ماه‌های بعد از عمل شوند. در چنین مواردی، فیزیوتراپی می‌تواند به رفع خشکی، افزایش عملکرد گردن، و کاهش یا پیشگیری از اسپاسم‌های دردناکی که می‌توانند در طول دوره ترمیم عضلات بروز کنند کمک کند.
چه موقع نباید از فیزیوتراپی برای درد گردن استفاده کرد؟
گاهی اوقات فیزیوتراپی نمی‌تواند به کاهش درد گردن کمک کند و حتی ممکن است مشکل را بدتر کند. عموماً، در صورت وجود هر یک از شرایط زیر فیزیوتراپی برای گردن درد مزمن توصیه نمی‌شود:
- ناپایداری شدید ستون فقرات. گاهی اوقات ستون فقرات گردنی آن‌قدر پایدار نیست که بتواند فشار ناشی از ورزش را تحمل کند، مثل زمانی که استخوان مهره آن شکسته، یا وقتی که دژنراسیون ستون فقرات باعث فشردگی نخاع یا یک ریشه عصبی شده باشد. در چنین مواردی، می‌بایست پیش از شروع فیزیوتراپی ستون فقرات پایدار شود تا از وارد آمدن آسیب بیشتر به آن جلوگیری شود.
- عارضه زمینه‌ای جدی. اگر گردن درد ناشی از یک عفونت یا تومور باشد، می‌بایست ابتدا به علت زمینه‌ای آن رسیدگی شود. برای مثال، اگر یک تومور سرطانی باعث درد شده باشد، انجام تمرینات ورزشی به کاهش اندازه تومور کمک نکرده، بلکه ممکن است باعث رشد و بدتر شدن آن هم بشوند.
روش‌های درمانی فیزیوتراپی
فیزیوتراپی دارای دو نوع اصلی است:
- فیزیوتراپی غیرفعال، که در آن درمان‌ها بدون تلاشی از سوی بیمار اِعمال می‌شوند. روش‌های درمانی این نوع فیزیوتراپی متعدد هستند، از جمله گذاشتن کیسه یخ، گرما درمانی، ماساژ درمانی، اولتراسوند، الکتروتراپی و غیره. هدف فیزیوتراپی غیرفعال کمک به کاهش درد و ورم است.
- فیزیوتراپی فعال، که در آن بیمار از طریق انجام تمرینات ورزشی و حرکات کششی بدن خود را حرکت می‌دهد. با بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری گردن، عضلات آن درد کمتری داشته و بهتر می‌توانند وضعیت خوب قرارگیری گردن را حفظ کنند که این به کاهش فشار بر ستون فقرات گردنی کمک می‌کند.
در فاز اول فیزیوتراپی برای گردن درد ممکن است از درمان‌های غیرفعال استفاده شود، البته با گذشت زمان احتمال استفاده از درمان‌های فعال بیشتر و بیشتر می‌شود.
فیزیوتراپی غیرفعال برای گردن درد
درمان‌های غیرفعال، زمانی که به عنوان بخشی از برنامه فیزیوتراپی برای گردن درد اعمال می‌شوند، به کاهش درد و یا خشکی کمک می‌کنند. همچنین، وقتی که درد و خشکی کم می‌شود، قاعدتاً تمرینات گردن می‌توانند مؤثرتر باشند.
انواع فیزیوتراپی غیرفعال
بعضی از انواع درمان‌های فیزیوتراپی غیرفعال، که به آن‌ها مدالیته هم گفته می‌شود، عبارتند از:
- یخ درمانی یا گرما درمانی. استفاده از کیسه‌های سرد یا یخ می‌تواند به کاهش درد و ورم کمک کند. همچنین، می‌توان با استفاده از کیسه‌های گرم گردش خون را افزایش داده و عضلات سفت را شل کرد. گاهی اوقات، بسته به آسیب‌دیدگی یا ترجیح بیمار، می‌توان به تناوب از گرما و سرما درمانی استفاده کرد.
- ماساژ درمانی. ماساژ می‌تواند به شل و ریلکس کردن عضلات کمک کند، که این باعث کاهش درد و خشکی می‌شود. هنگام درمان گردن درد، عموماً پشت گردن و نواحی اطراف آن ماساژ داده می‌شود، از جمله پشت سر، شانه‌ها و کمر.
- الکتروتراپی. در این نوع درمان با استفاده از یک دستگاه یک جریان الکتریکی خفیف از طریق سیم‌هایی به ناحیه آسیب‌دیده یا دردناک ارسال می‌شود. انواع مختلفی از الکتروتراپی برای اهداف مختلفی از جمله تغییر سیگنال‌های درد، تحریک انقباضات عضلانی، تسریع التیام بافت‌ها، و ارسال داروی تسکین درد از طریق پوست (یونتوفورز) وجود دارد. معمول‌ترین نوع الکتروتراپی برای گردن درد روش تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (تنس) است، که در آن یک سری پالس‌های الکتریکی به عصب‌های حسی زیر پوست ارسال می‌شوند تا احساس درد به یک حس قابل‌تحمل‌تر تغییر کند.
- اولتراسوند. در این روش عموماً یک ژل سرد روی ناحیه دردناک یا متورم مالیده می‌شود و سپس با استفاده یک پروب (دسته) که به آرامی روی پوست حرکت داده می‌شود یک سری امواج صوتی انرژی بالا به زیر سطح و درون بافت‌ها ارسال می‌شود. اولتراسوند به بعضی افراد یک حس گرمای ملایم می‌دهد که عضلات آن‌ها را ریلکس کرده و دردشان را کاهش می‌دهد.
علاوه بر آنچه گفته شد، انواع متعدد دیگری از مدالیته‌های فیزیوتراپی غیرفعال نیز وجود دارد. اینکه کدام مدالیته بهترین نتیجه را می‌دهد به عوامل مختلفی از جمله نوع آسیب‌دیدگی، سطح درد، و ترجیحات خود بیمار بستگی دارد.
خطرات یا عوارض احتمالی فیزیوتراپی غیرفعال
معمولاً، فیزیوتراپی غیرفعال هنگامی که تحت هدایت یک متخصص آموزش دیده انجام می‌شود بی‌خطر و ایمن است. با این حال، بعضی از خطرات و عوارض احتمالی فیزیوتراپی غیرفعال عبارتند از:
- آسیب به پوست. اگر یخ یا گرما به طور مستقیم به مدت بیش از حد طولانی یا در دماهای شدید روی پوست اعمال شود، امکان آسیب‌دیدگی پوست وجود دارد. توصیه می‌شود که بین پوست و کیسه گرم یا سرد یک لایه محافظ قرار داده شود و به علاوه در طول انجام این درمان‌ها وضعیت پوست مرتباً چک شود.
- درد باقی بماند یا بدتر شود. فیزیوتراپی غیرفعال همیشه درد را کاهش نمی‌دهد. گاهی اوقات، بیماران، برای مثال بعد از یک ماساژ، از افزایش دردشان شکایت می‌کنند.
- استفاده بیش از حد از فیزیوتراپی غیرفعال. اگرچه فیزیوتراپی غیرفعال می‌تواند باعث احساس آرامش و تسکین موقت بیمار شود، با این حال در فیزیوتراپی برای گردن درد، تمرکز عمدتاً باید بر تقویت و کشش گردن باشد. استفاده بیش از حد از فیزیوتراپی غیرفعال، به جای کمک گرفتن از فیزیوتراپی فعال، می‌تواند باعث تأخیر در بهبودی شود.
یک برنامه فیزیوتراپی برای گردن درد، در صورتی که به خوبی طراحی شده باشد، اهداف شفافی در زمینه بهبود دامنه حرکت و کمک به تسکین درد خواهد داشت. اگر اهداف تعیین شده برآورده نشدند، برنامه باید اصلاح شود.
فیزیوتراپی فعال برای گردن درد
در درمان گردن درد، تمرکز اصلی فیزیوتراپی بر بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری گردن است. بهترین گزینه برای دستیابی به این اهداف استفاده از تمرینات فعالی است که برای کار بروی گردن و عضلات اطراف آن طراحی شده و با مرور زمان تدریجاً سنگین‌تر می‌شوند. نوع و مقدار تمرینات می‌تواند متغیر باشد و گاهی اوقات تمرینات مربوط به نواحی دیگری از بدن هم در برنامه درمانی لحاظ می‌شود.
انواع فیزیوتراپی فعال
بعضی از انواع معمول درمان‌های فیزیوتراپی فعال برای گردن درد عبارتند از:
- حرکات کششی و تمرینات گردن. حرکات کششی و تمرینات بی‌شماری وجود دارد که می‌توان آن‌ها را برای تربیت عضلاتی که مستقیماً به ستون فقرات گردنی متصل می‌شوند تجویز کرد. شناخته شده‌ترین نمونه از این تمرینات تمرین «پایین آوردن چانه» است که در آن بیمار رو به جلو نگاه می‌کند (نه بالا یا پایین) و سپس به آرامی چانه‌اش را مستقیم عقب می‌کشد.
- تقویت عضلات مرکزی و پشت. اگر فیزیوتراپی برای بهبود قدرت و عملکرد گردن توصیه شود، احتمال زیادی وجود دارد که عضلات پشت و مرکزی اطراف تنه هم از این تقویت شدن سود ببرند. به علاوه، این گروه‌های عضلانی با کمک یکدیگر ستون فقرات را نگه می‌دارند و به بهبود وضعیت قرارگیری بدن کمک می‌کنند.
- فعالیت‌های هوازی. این نوع فعالیت‌ها سطح فشار خون و تنفس را افزایش می‌دهند چراکه باعث می‌شوند در تمام طول تمرین قلب و ریه‌ها سخت‌تر کار کنند. بعضی از نمونه‌های معمول فعالیت‌های هوازی کم فشار، که به ستون فقرات تکان شدیدی وارد نمی‌کنند، عبارتند از دوچرخه‌سواری روی یک دوچرخه ثابت یا نشسته، شنا کردن با استفاده از یک ماسک اسنورکل برای جلوگیری از چرخش گردن، و راه رفتن سریع.
- تمرینات آبی. بعضی از تمرینات را می‌توان در یک استخر انجام داد. خاصیت شناوری آب کمک می‌کند تا فشار از روی ستون فقرات برداشته شده و در عین حال عضلات هم بتوانند همچنان کار کنند. اگر درد گردن شدید بوده یا با درد شانه و یا کمر همراه باشد، ممکن است انجام تمرینات آبی توصیه شود.
این نوع فیزیوتراپی فعال، و سایر درمان‌های فعال را می‌توان با یکدیگر ترکیب کرده یا در فازهای مختلفی از برنامه درمانی استفاده کرد، که البته این به اهداف خاص بیمار از انجام فیزیوتراپی بستگی دارد.
خطرات و عوارض احتمالی فیزیوتراپی فعال
یک برنامه فیزیوتراپی فعال که تحت هدایت یک فیزیوتراپیست آموزش دیده یا سایر متخصصان مجاز انجام می‌شود عموماً ایمن و بی‌خطر بوده، اما در کل بدون ریسک نیست. بعضی خطرات و عوارض احتمالی که باید در موردشان بدانید عبارتند از:
- درد و یا خشکی ممکن است در ابتدا بدتر شود. بروز کمی درد و ورم در عضلات، بعد از شروع یک برنامه تمرینی جدید طبیعی است.
- تکنیک‌های نامناسب می‌تواند آسیب موجود را بدتر کرده یا منجر به یک آسیب جدید شود. انجام تمرینات به روش غلط می‌تواند، با افزایش بار وارده بر مفاصل و یا بافت‌های نرم، باعث بروز آسیب شود.
- ادامه درمان می‌تواند دشوار باشد. بسیاری از افراد خیلی زود فیزیوتراپی را کنار می‌گذارند. برای مثال، یک برنامه درمانی را می‌توان برای دو ماه برنامه‌ریزی کرد، اما اگر شخص ناامید شده و بعد از یک ماه درمان را کنار بگذارد، قدرت، انعطاف‌پذیری، و التیامی که بعد از ماه دوم می‌توانست به دست بیاید دیگر حاصل نمی‌شود.
- ممکن است یک عارضه شناسایی نشده همچنان به بدتر شدن ادامه بدهد. اگر یک عارضه زمینه‌ای جدی، مثل سرطان، علت درد بوده اما تشخیص داده نشده باشد، فیزیوتراپی نه تنها نمی‌تواند تأثیری داشته باشد بلکه ممکن است باعث یک تأخیر خطرناک در پیگیری یک درمان مؤثر شود.