فروش ویژه
سی تی اسکن یا توموگرافی رایانه‌ای نوعی روش عکس‌برداری خاص است که تصاویری کاملاً واضح را از داخل بدن، به ویژه بافت‌های نرمی به دست میدهد که در تصاویر رادیوگرافی معمولی دیده نمی‌شود. سی تی اسکن گاهی اوقات CAT اسکن (توموگرافی محوری رایانه‌ای) نیز گفته میشود. اسکنر سی تی اسکن یک دستگاه بزرگ دوناتی شکل است، بیمار برای انجام CT اسکن روی تخت متصل به اسکنر دراز میکشد. اسکنر پرتوهای اشعه ایکس را به ناحیه تحت بررسی بدن می‌فرستد.
فهرست مطالب
سی تی اسکن چگونه انجام میشود؟
دستگاه سی تی اسکن شبیه به یک حلقه ضخیم غولآسا است. منبع اشعه ایکس درون دیواره اسکنر قرار دارد. آشکارسازهای اشعه ایکس در مقابل منبع اشعه ایکس و در سمت دیگر حلقه قرار دارند. بیمار روی تختی که وارد مرکز این حلقه میشود، دراز میکشد و تخت تا جایی که بخش مورد بررسی بدن داخل حلقه قرار بگیرد، جلو میرود. دستگاه رادیوگرافی داخل حلقه دور بدن میچرخد. دستگاه رادیوگرافی پرتوهای باریک اشعه ایکسی را هنگام چرخش از خود ساطع میکند که از بدن عبور میکند و توسط آشکارسازهای اشعه ایکس شناسایی میشود.
آشکارسازها قدرت پرتوی اشعه ایکس خروجی از بدن را ثبت می‌کنند. هر چه بافت متراکم‌تر باشد، اشعه ایکس کمتری می‌تواند از آن عبور کند. آشکارسازهای اشعه ایکس اطلاعات ثبت شده را به رایانه منتقل می‌کنند. تصویر بافت‌های مختلف با تراکم‌های متفاوت در رنگ‌ها یا سایه‌های متفاوتی از رنگ خاکستری روی صفحه نمایشگر رایانه نشان داده میشود. بنابراین رایانه در واقع تصویری را از یک برش (اسلایس) یا سطح مقطعی از یک بخش باریک بدن تولید میکند.
همان‌طور که تخت به آهستگی داخل حلقه حرکت میکند، پرتوهای اشعه ایکس از بخش بعدی بدن عبور میکند. به این ترتیب رایانه تصاویری مقطعی را از بخش مورد بررسی بدن تولید میکند. اسکنرهای جدیدتر حتی می‌توانند تصاویری سه بعدی را از داده‌های دریافت شده از اسلایس‌های مختلف مربوط به بخش مورد نظر به دست بدهند.
فروشگاه بازار پزشکی با بهره گیری از بهترین برندها و دانش فنی خود توانسته تا کنون خوش بدرخشد. فروشگاه بازار پزشکی از هر گونه تلاشی برای بالا بردن کیفیت خرید مشتریان خود دریغ نمیکند و همواره در تلاش است تا اسان ترین فرایند خرید با قیمت های واقعی و بدون واسطه از برندهای معتبر را برای مشتریان خود فراهم آورد. تامین مطمئن، سریع و اقتصادی کالاهای پزشکی و لوازم سلامت کاربران با بالاترین کیفیت از اولویت های سایت بازار پزشکی می باشند.
به منظور رفاه حال شما عزیزان امکان پاسخگویی به سوالات شما عزیزان در خصوص محصولات، نحوه سفارش، تعیین سایز و موارد دیگر می توانید با تلفن ۰۲۱۹۲۰۰۷۷۲۴ و ۰۹۳۶۱۰۵۳۳۳۳ در ساعات کاری 10 تا 17 در ارتباط باشید.
کاربردهای سی تی اسکن
سی تی اسکن را می‌توان بر روی تمام بخشهای سر یا بدن انجام داد. سی تی اسکن تصاویر دقیق و واضحی را از استخوان‌ها به دست میدهد؛ همچنین بافت‌های نرمی مانند عضلات، اندام‌ها، رگهای خونی بزرگ، مغز و عصب‌ها که در رادیوگرافی معمولی دیده نمی‌شود، در سی تی اسکن به وضوح قابل مشاهده است. اسکن مغز متداول‌ترین سی تی اسکن است که برای تعیین علت سکته مغزی یا ارزیابی آسیب‌های جدی سر انجام میشود. دیگر کاربردهای سی تی اسکن به شرح زیر است:
- شناسایی ناهنجاری‌هایی مانند تومور، آبسه، رگهای خونی غیرعادی و … در زمانی که پزشک بر اساس علائم یا آزمایش‌های دیگر به وجود چنین ناهنجاری‌هایی مشکوک شده باشد.
- به دست آوردن تصویری واضح از بدن پیش از انجام جراحی‌های خاص.
- تعیین محل دقیق تومور پیش از پرتودرمانی.
- یافتن محل مناسب برای انجام نمونه‌برداری (بیوپسی).
آمادگی قبل از سی تی اسکن
سی تی اسکن معمولاً به آمادگی چندانی نیاز ندارد؛ آمادگی قبل از سی تی اسکن به طور کلی به ناحیه تحت بررسی بستگی دارد. متخصص دستورات مربوط به آمادگی قبل از سی تی اسکن را با توجه به ناحیه مورد نظر اعلام میکند. به طور کلی باید هر گونه وسیله فلزی، مانند جواهرات، گیره مو و … را از بدن جدا کنید. بهترین کار این است که لباس‌هایی بدون زیپ و دکمه فلزی بپوشید. همچنین بسته به موضع تحت بررسی ممکن است از شما خواسته شود که از چند ساعت قبل از اسکن ناشتا باشید. اگر قرار باشد سی تی اسکن با تزریق ماده حاجب انجام شود، لازم است که مصرف بعضی داروها را قبل از اسکن متوقف کنید؛ برای مثال بیماران دیابتی نباید متفورمین قبل از اسکن مصرف کنند. در صورت مصرف چنین داروهایی باید درباره قطع مصرف آن پیش از سی تی اسکن با پزشک معالجتان مشورت کنید.
گاهی اوقات بسته به محل مورد بررسی یکی از آمادگی‌های زیر ضرورت می‌یابد. هدف از آمادگی‌های زیر این است که از عبور مقدار معینی از اشعه ایکس از بافت‌های مختلف جلوگیری شود تا به این ترتیب کنتراست بهتری بین بافتها و اندامهای گوناگون روی تصویر اسکن به وجود بیاید.
- برای اسکن شکم و لگن لازم است که شربت خاصی را قبل از اسکن مصرف کنید تا روده و اندامهای شکمی واضحتر دیده شود.
- برای اسکن لگن مقداری مایع را طی عملی به نام تنقیه وارد راست روده می‌کنند.
- گاهی اوقات ماده حاجب از طریق ورید بازویی در جریان خون تزریق میشود. تزریق ماده حاجب باعث گرگرفتگی میشود و طعم عجیبی را در دهان ایجاد میکند که به سرعت از بین میرود.
سی تی اسکن بدون درد است و اشعه ایکس را نمی‌بینید و احساس نمی‌کنید. از بیماران خواسته میشود که در طول اسکن حتی‌الامکان بی‌حرکت باشند، در غیر این صورت ممکن است تصویر تار شود. سی تی اسکن معمولی، بسته به موضع تحت بررسی، 5 ـ 30 دقیقه طول میکشد. سی تی اسکن مدرن‌تر که سی تی اسکن هلیکال گفته میشود، کمتر از یک دقیقه زمان میبرد و از تشعشع کمتری در آن استفاده میشود.
امکان حضور همراه در زمان انجام سی تی اسکن
چون در سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود، افراد دیگر نباید در طول انجام اسکن در اتاق حضور داشته باشند. اپراتور حرکت تخت و اسکنر را از پشت شیشه یا از اتاق کنترل مجزا کنترل میکند. این تمهیدات برای مراقبت از اپراتور در برابر دریافت مکرر تشعشع لازم است. البته می‌توانید از طریق آیفون با اپراتور صحبت کنید و اپراتور نیز در تمام مدت شما را در نمایشگر می‌بیند و تحت نظر دارد.
برخی افراد وقتی در اتاق اسکنر تنها هستند، کمی مضطرب می‌شوند یا دچار تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا می‌شوند. اگر بیمار اضطراب شدید داشته باشد، آرامبخش ملایم به او داده میشود.
پس از سی تی اسکن
بلافاصله پس از سی تی اسکن می‌توانید به فعالیت‌های روزمره‌تان ادامه بدهید. البته اگر آرامبخش دریافت کرده باشید، باید فردی همراهتان باشد و شما را به خانه برساند. تا زمان از بین رفتن اثر داروی آرامبخش نمی‌توانید رانندگی کنید.
متخصص رادیولوژی تصاویر سی تی اسکن را بررسی میکند و برای پزشکی که دستور سی تی اسکن داده است، گزارش می‌نویسد.
آیا سی تی اسکن ایمن است؟
بله، سی تی اسکن معاینهای کاملاً ایمن است. مزایای تشخیصی سی تی اسکن معمولاً بر خطرات احتمالی ناشی از دریافت اشعه ایکس یا تزریق ماده حاجب و مصرف آرامبخش در طول اسکن میچربد. بیماران باید سابقه حساسیت، به ویژه حساسیت به دارو، تزریق ید یا مصرف صدف را به متخصص رادیولوژی اطلاع بدهند. همچنین بیماران باید متخصص را در جریان ابتلا به دیابت، آسم، عارضه قلبی، مشکلات کلیوی یا ناراحتیهای تیروئید بگذارند.
سی تی اسکن به ندرت موجب بروز عوارض میشود. تعداد انگشت‌شماری از بیماران به ماده حاجب مورد استفاده در سی تی اسکن حساسیت نشان میدهند. حساسیت به ماده حاجب را می‌توان فوراً درمان کرد. ماده حاجب به ندرت باعث آسیب کلیوی میشود، این مشکل عمدتاً در افرادی مشاهده میشود که سابقه ابتلا به مشکلات کلیوی دارند.
خطرات ناشی از دریافت اشعه ایکس در زمان سی تی اسکن
در سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود. دریافت مقادیر زیاد تشعشع یکی از عامل‌های ابتلا به سرطان یا لوسمی (سرطان خون) در سال‌های بعد دانسته میشود.
مقدار اشعه ایکس مورد نیاز برای انجام سی تی اسکن بسیار بیشتر از تصویر رادیوگرافی معمولی است، با این حال این مقدار همچنان دوز پایینی محسوب میشود. خطر آسیب دیدن در اثر دریافت میزان تشعشع مورد استفاده در سی تی اسکن بسیار کم است، اما نمی‌توان گفت که کاملاً بدون خطر است. بر اساس یک قاعده کلی هر چه دوز تشعشع بیشتر باشد، خطر بیشتری نیز بیمار را تهدید میکند. هر چه بخش تحت بررسی بزرگتر باشد، اشعه بیشتری نیز به کار برده میشود. همچنین انجام دادن سی تی اسکن‌های مکرر در گذر زمان موجب دریافت مقدار بیشتری اشعه میشود. به علاوه هر چه سی تی اسکن در سن پایین‌تر انجام شود، خطر مادام‌العمر ابتلا به سرطان یا لوسمی بیشتر میشود.
مطالعات مختلفی با هدف برآورد خطر ابتلا به سرطان یا لوسمی پس از سی تی اسکن انجام شده است. به طور کلی خطر ابتلا به سرطان پس از سی تی اسکن اندک است. فایده انجام سی تی اسکن در بسیاری از موارد بیشتر از خطرات احتمالی آن است. بااین حال هر چند مزایای بالینی سی تی اسکن به خطرات جزئی آن میچربد، دوز تشعشع سی تی اسکن باید حتی‌الامکان پایین نگه داشته شود و ابتدا مناسب بودن روش‌های جایگزینی که در آنها از تشعشع یونیزه کننده استفاده نمی‌شود، بررسی شود.
چون سی تی اسکن با خطر اندکی همراه است، پزشکان به افراد فاقد علائم توصیه نمی‌کنند که سی تی اسکن کل بدن را در قالب چک‌آپ‌های معمول انجام بدهند.
پرسش‌های متداول
آیا سی تی اسکن دردناک است؟
خیر، سی تی اسکن بدون درد است. هنگام انجام سی تی اسکن لازم است که بی‌حرکت بمانید. ثابت ماندن برای برخی بیماران ناراحت کننده است. سی تی اسکن هیچ احساسی را در بدن ایجاد نمیکند.
چنانچه ماده کنتراست ید برای انجام سی تی اسکن تزریق شود، ممکن است بیمار ناراحتی موقتی مختصری را حین تزریق درون وریدی احساس کند.
سی تی اسکن چقدر طول میکشد؟
اکثر مراکز سی تی اسکن تصویربرداری از بخشهای مختلف بدن را انجام میدهند. مدت زمان سی تی اسکن به ناحیه تحت بررسی بستگی دارد و معمولاً 10 ـ 45 دقیقه طول میکشد. سی تی اسکن بعضی بخشهای بدن بیشتر از 45 دقیقه زمان میبرد.
همچنین در بسیاری از سی تی اسکنها لازم است که بیمار چند بار نفس خود را نگه دارد. حبس کردن نفس از تار شدن تصویر در اثر نفس کشیدن یا حرکت کردن بیمار جلوگیری میکند. هر سوالی که درباره مدت زمان سی تی اسکن دارید، قبل از انجام آزمایش از متخصص بپرسید.
هنگام انجام سی تی اسکن میتوانم حرکت کنم؟
هنگامی که روی تخت سی تی اسکن دراز کشیدهاید و اسکنر در حال ثبت تصویر است، نباید تکان بخورید. بسیار مهم است که بخش مورد بررسی، برای مثال سرتان را تا زمان تمام نشدن سی تی اسکن حرکت ندهید. برای انجام سی تی اسکن قفسه سینه و شکم لازم است که بیمار نفسش را مدت کوتاهی، مثلاً 10 ـ 25 ثانیه نگه دارد تا تصویر در اثر نفس کشیدن یا تکان خوردن تار نشود.
لازم است که قبل از سی تی اسکن ماده حاجب تزریق شود؟
تزریق ماده حاجب برای انجام تمام سی تی اسکنها لازم نیست. چنانچه تزریق ماده حاجب لازم باشد، ماده حاجب دارویی تهیه شده از ید مورد استفاده قرار میگیرد. ماده حاجب صرفاً زمانی تزریق میشود که رادیولوژیست یا پزشک معالج تزریق را برای تشخیص صحیح لازم دانسته باشد. ماده حاجب یدی برای مشخص کردن اندامهای خاص، رگهای خونی یا بافتها به کار برده میشود، در واقع ماده حاجب موجب کنتراست بیشتر و واضحتر دیده شدن اندامهای مورد نظر میشود. ماده حاجب ساختار رگها یا اندامهای خاص را واضحتر میکند تا وجود بیماری یا ضایعه بهتر دیده شود. پزشک معالج اطلاعات مربوط به عارضه بیمار و هدف از انجام سی تی اسکن را به مرکز تصویربرداری اطلاع میدهد ـ برای مثال ممکن است سی تی اسکن به منظور تشخیص علت کمردرد انجام شود. تصمیمگیری درباره لزوم تزریق ماده حاجب بر اساس این اطلاعات و عضو تحت بررسی گرفته میشود.
بعد از تزریق ماده حاجب میتوانم به فرزندم شیر بدهم؟
معمولاً از مادران خواسته میشود که تا 24 ساعت پس از تزریق ماده حاجب به فرزندشان شیر ندهند. می‌توانید شیر سینه را قبل از سی تی اسکن تهیه کنید، آن را در ظرف مخصوص نگهداری کنید و ظرف یک روز پس از سی تی اسکن از آن استفاده کنید. همواره با رادیولوژیست و مرکز تصویربرداری درباره شرایط خاص و دریافت توصیه‌های لازم مشورت کنید.
در دوران بارداری میتوانم سی تی اسکن انجام بدهم؟
بانوان باردار، به ویژه در سه ماهه نخست بارداری نباید سی تی اسکن یا هر گونه رادیوگرافی انجام بدهند. با توجه به عارضه‌ای که بیمار درگیر آن است، می‌توان آزمایش‌های دیگری مانند سونوگرافی را برای تشخیص صحیح انجام داد. بانوان باردار باید همواره حاملگی خود یا قصدشان برای باردار شدن را به متخصص رادیولوژی اطلاع بدهند.